Barcelona is een kindvriendelijke stad en biedt alles wat je als gezin maar kan wensen. Maar het onderwijs is hier niet precies zo geregeld als we in Nederland (of België) gewend zijn. Als moeder in Barcelona zet ik de belangrijkste zaken om rekening mee te houden op een rij.
Kinderopvang (0-3 jaar)
Ook hier kunnen baby’s vanaf ongeveer vier maanden terecht op de opvang. Je kunt kiezen tussen privéopvang of publiek, de zogenoemde bressols. Beide zijn een stuk betaalbaarder dan we in Nederland gewend zijn: binnen de publieke opvang betaal je naar inkomen. Een groot verschil is dat kinderen in principe vijf dagen per week gaan. Dat is voor velen ook de reden om niet meteen met vier maanden te beginnen, waardoor het aantal plekken voor de allerkleinsten lager ligt dan voor kinderen die inmiddels een jaar oud zijn.
Nederlandse kinderopvang
In Barcelona zijn ook twee Nederlandse initiatieven voor kinderopvang te vinden: Peek-A-Boo en Kidzz. Kidzz in de wijk Gràcia is een initiatief van Imre Lemaire en was in 2013 de eerste Nederlandstalige opvang in de stad. Er wordt Engels en Nederlands gesproken. Ook het personeel spreekt Nederlands. Bij deze opvang kunnen kinderen bovendien terecht tot ze op de basisschool beginnen. Dus tot ze 6 jaar oud zijn.
Peek-A-Boo in de wijk Sant Gervasi is een internationale kinderopvang die wordt gerund door de Mounia Hasnaoui en Emily van der Ligt. De voertaal is zowel Spaans als Engels, maar ook wordt er Nederlands, Frans en Arabisch gesproken.
Alternatieven kinderopvang
Alternatieven zoals ‘madres de día’ winnen de afgelopen jaren steeds meer aan populariteit. In de ludoteca (speelpark) van het Parc de la Ciutadella vangen moeders tot maximaal vijf peuters op. Andere madres de día werken aan huis. Je kunt naar deze mogelijkheid informeren via de vereniging Llars de Criança, waar de meesten bij zijn aangesloten. Zij hebben een lijst van opvangmoeders in de stad.
Inschrijven kinderopvang
Kies je voor publieke of semipublieke opvang dan moet je je kind inschrijven via de gemeente Barcelona. Alle ouders schrijven hun kinderen op hetzelfde moment in, meestal is dat in de maand mei en vinden de open dagen in de weken/maanden voorafgaand aan de inschrijving plaats. De loting vindt plaats middels een puntensysteem, waarbij punten worden toegekend voor o.a. broertjes of zusjes, woonadres of werkadres van de ouders. Hoe meer punten je hebt, hoe groter de kans op een plek.
Bij de privéopvang regelen de centra zelf de open dagen en inschrijvingen. Neem dus contact op met de opvang in kwestie of houd de website in de gaten.
Heel handig is deze Engelstalige online guide die je precies uitlegt hoe het inschrijfproces voor het onderwijs in Barcelona werkt.
Kleuterleeftijd (3-6 jaar)
De kleuterschool begint hier al vroeg: alle kinderen starten in september van het jaar waarin ze 3 worden. De kleuterschool duurt drie jaar. Benamingen zijn: Infantil (Educación Infantil del Segundo Ciclo) of Parvulari (of parvulario in het Spaans). De kleuterklassen worden P3, P4 en P5 genoemd.
Je kunt kiezen voor publiek onderwijs, semi-publiek en privé. Publiek onderwijs is (bijna) gratis en voor sommige privéscholen ben je maandelijks een flinke som geld kwijt. Is het één beter dan het ander? Het zou te kort door de bocht zijn om die vraag met ja of nee te beantwoorden. De ene privéschool is de ander niet en ook de publieke scholen zijn onderling heel verschillend.
Dat betekent dat je er goed aan doet om verschillende scholen te bezoeken, informatie in te winnen, met ouders te spreken, om vervolgens je eigen mening te vormen en een keuze te maken. Op dit moment zijn de open dagen in volle gang. Ben je te laat? Je kunt altijd contact opnemen met een school om te vragen of je een keer mag komen kijken of telefonisch een aantal vragen kunt stellen.
Vaak gaan kinderen (natuurlijk niet als ze verhuizen) vanaf de kleuterklas op dezelfde school door naar de basisschool en zelfs de middelbare school. Er zijn ouders die ervoor kiezen om hun kinderen niet naar de kleuterschool te doen, maar tot hun zesde thuis te houden of bijvoorbeeld een alternatief te zoeken zoals Kidzz. Een reden daarvoor kan zijn dat de dagen op de kleuterschool vaak lang zijn (al gauw van 9.00 tot 16.00 uur als ze op school blijven eten) en de groepen relatief groot met 25 leerlingen.
Een nadeel van later inschrijven kan zijn dat de kans op een plek een stuk kleiner wordt. Populaire scholen in populaire wijken zitten eigenlijk altijd wel vol en het is niet gezegd dat er precies in het jaar dat jouw kind begint een plekje vrij is.
Inschrijven kleuterschool
De inschrijvingen voor publiek en semipublieke scholen verlopen ook weer via de gemeente, waarbij gebruik wordt gemaakt van een puntensysteem. Hierbij worden punten toegekend voor o.a. broertjes of zusjes, woonadres of werkadres van de ouders. Hoe meer punten je hebt, hoe groter de kans op een plek.
Alle ouders moeten hun kinderen tegelijk inschrijven, meestal is dat in de maand maart. In de weken voorafgaand aan de inschrijving vinden de open dagen op de scholen plaats. Informeer naar de kijkdagen en informatiedagen bij de scholen waar je eventueel interesse in hebt.
Bij privéonderwijs verloopt de inschrijving via de school zelf. Informeer naar de open dagen en inschrijvingsprocedures of houd de website van de school naar keuze in de gaten.
Basisschool (6-12 jaar)
De basisschool begint in het jaar dat kinderen 6 worden in september 2021 beginnen alle kinderen die geboren zijn in 2015 aan primaria. Nog niet iedereen is dan ook al daadwerkelijk 6 jaar oud.
De basisschool duurt zes jaar, dus tot kinderen 12 jaar zijn. Vanaf het moment dat kinderen naar de eerste klas van de basisschool gaan, begint ook de leerplicht.
Verreweg de meeste ouders hoeven hun kind(eren) niet opnieuw in te schrijven op het moment dat ze aan de basisschool gaan beginnen, omdat kinderen al zijn ingestroomd in de kleuterklas (P3). Moet je je kind wel nog inschrijven, dan kan dat via het gemeentelijke systeem zoals hierboven beschreven onder het kopje Inschrijven kleuterschool.
Middelbare school (12-16 jaar)
De middelbare school sluit aan op de basisschool en duurt 4 jaar. Als leerlingen die hebben afgerond, vervalt de leerplicht. Het allergrootste verschil met onderwijs in Nederland is dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de verschillende niveaus van leerlingen op de middelbare school.
Baxillerat of Bachillerato
Na de middelbare school volgt het baxillerat. Dit duurt 2 jaar, is niet verplicht en leerlingen kiezen hierbij al voor een bepaald profiel: letteren en sociale studies, wetenschap en technologie, of kunst.
Hierna kunnen leerlingen toelatingsexamen doen voor de universiteit of een beroepsopleiding gaan volgen.
Onderwijs en taal: Catalaans of Spaans?
Catalaans of Spaans onderwijs? Op publieke en semipublieke scholen is de voertaal altijd Catalaans, hoewel vanaf de basisschool volgens de wet 25% van het onderwijs in het Spaans moet worden gegeven. Lees hierover ook dit recente artikel van de correspondent van NRC-Handelsblad in Spanje Koen Greven. Op privéscholen kan de voertaal Engels, Frans, Italiaans, Spaans of een andere taal naar keuze zijn.
Verschillen op school
Er zijn talloze grotere en kleinere verschillen tussen het onderwijs in Barcelona (Spanje) en Nederland. Ik zet de verschillen die mij het meest zijn opgevallen (tot nog toe) op een rij.
- Lange dagen: de schooldagen zijn een stuk langer, wat voor werkende ouders prettig is, maar voor kleine kinderen ook best wel vermoeiend.
- Warme maaltijd: kinderen die op school eten, krijgen een warme maaltijd met drie gangen. De menu’s worden met zorg samengesteld en zijn daardoor gevarieerd. Vegetarisch eten is ook een optie. Ik vind dit zelf geweldig!
- Buitenschoolse opvang: ouders die hun kinderen niet kunnen ophalen als de school is afgelopen, kunnen bijna altijd gebruik maken van (zeer betaalbare) opvang op de school zelf. Zo kunnen leerlingen op de school van mijn dochter elke dag een uur langer blijven (tot 17.00 uur) voor een bedrag van €20 per maand.
- Buitenschoolse activiteiten: deze worden ook op school georganiseerd, zodat ouders hun kinderen niet hoeven te halen en brengen.
- Actieve oudervereniging: de opvang, buitenschoolse activiteiten, toezicht op het menu en andere zaken worden mogelijk gemaakt door de ouderverenigingen, de AMPA’s en AFA’s op scholen. Deze spelen een veel actievere rol dan in Nederland.
Internationale scholen in Barcelona
Een Nederlandse school is er niet in Barcelona, maar wel zijn er tientallen internationale scholen of internationaal georiënteerde scholen te vinden in de stad. Op de meeste internationale scholen is de voertaal Engels, maar wordt vanzelfsprekend ook Spaans en Catalaans onderwezen. Er zijn echter ook scholen waar les wordt gegeven in het Frans, Italiaans, Chinees of in andere talen.
Op de website van het Engelstalige magazine Metropolitan Magazine staat een (volgens mij vrijwel complete) lijst van internationale scholen in de stad en omgeving.
